دوموج بزرگ در تحولات جغرافیای شهری

به نظر عده ای از جغرافیدانان، بین سال های ۱۹۶۰-۱۹۸۵، جغرافیای شهری در مسیر تکاملی خود به دو موج بزرگ علمی_فلسفی برخورد می کند و رنگ اجتماعی و فلسفی بیشتری می پذیرد:
موج اول(تحولات اجتماعی در جغرافیای شهری).
ویژگیهای موج اول بدین شرح است :
۱- برخورد اکولوژیک.در این مکتب، علاوه بر ادامه مباحث مکتب اکولوژی شهری شیکاگو، بر تحلیل حوزه های اجتماعی و اکولوژی تطبیقی در شهرها تاکید می شود.
۲- اقتصاد جدید شهری. در نگرش اقتصاد جدید شهری، شهر به صورت متوازن، یک هسته ای و بدون توجه به سیاست بخش عمومی و عملکردهای اقتصاد آزاد و قیمتها در مساله ساختمان و بهای زمین که همه از روند بازار رقابتی تبعیت می کنند مطالعه می شود.
۳- برخورد رفتاری. در اینجا تاکید بر رفتار فردی در محیط شهری بیش از رفتار گروهی است و به تحلیل رفتاری در تصمیمات فردی، تصمیم گیری و تاثیرات آن درفضای شهری توجه می شود.
موج دوم. آنچه در موج دوم قابل بررسی است عبارتند از :
۱- مکتب نئوبری. این مکتب به طور گسترده از نطریات ماکس وبر، تاثیر پذیرفته است . در این مکتب بر خلاف مارکسیسم، اقتصاد عامل تعیین کننده نیست و مکتب نئوبریبرای عامل فرهنگ بیش از اقتصاد، اعتبار علمی قائل است.
۲- برخورد انسان گرایی. در مکتب انسان گرایی برسازمان اجتماعی، بیش از سازمان فضایی تاکید می شود. در جغرافیای انسان گرا، سه مکتب پدیدار شناسی، اگزیستانسیالیسم و ایدآلیسم، آثار و نوشته های تحقیقی فراوانی ارائه کرده اند.
۳- برخورد نئومارکسیستی. در دهه ۱۹۷۰ به دلیل ظهور مسائل گوناگون در اوضاع اجتماعی_اقتصادی کشورهای سرمایه داری توسعه یافته، برخی از جغرافیدانان هنگام مطالعه جغرافیای شهری به دیدگاه نئومارکسیستی توجه نموده و شهرهای سرمایه داری را با توجه به قوانین شیوه های تولید سرمایه داری بررسی کرده اند.
در دوره دوم تحولات جغرافیای شهری، مکتبهای نئووبری و نئومارکسیسم وارد جغرافیای شهری می شود.
هدف از طرح تاثیرگذاری این مکتب های فلسفی، جامعه شناسی، اقتصادی و روانشناسی، دال بر مسلط بودن بر آنها بر همه زوایای مطالعات شهری و جغرافیای شهری نیست، بلکه منظور این است که در دوره های مذکور، هر محقق جغرافیای شهری مباحث جغرافیای شهری را بر پایه تفکرات سیاسی، فلسفی و اجتماعی خود تحلیل کرده است.
یادآوری میکنیم که در تحلیل مسائل جغرافیای شهری همواره به یکی از این دو مسیر تحقیقاتی توجه شده است:
الف: تبیین علی؛
ب: تاکید بر مکتب اصالت تجربه؛
منبع ، دیدگاههای نو در جغرافیای شهری (حسین شکوئی)