به قلم علی اکبر لطفی
تمدن ها مجموعه ای از اجتماعات انسانی است که در یک فرآیند به رشد و بالندگی و شکوفایی رسیده و جامعه ای قدرت مند و ثروتمندی را بر پایه سنت ها و قوانین ایجاد کنند.
شکل گیری هویت در جامعه، نمادها و نمودهایی دارد که مهم ترین نمود و کارویژه ای که هویت ایفا می کند “تمدن سازی است.
اگرچه مولفه هایی که در شکل گیری هویت سهیم اند. همچون علم، هنر، دین، تکنولوژی، فرهنگ، ادبیات، تاریخ و… متعدد هستند و همگی می توانند در شکل دهی هویت فردی و جمعی نقش ایفا کنند، اما گام اصلی با تصور شخص از خود، و تصور جامعه از خود مرتبط است. و همین طور است کشف هویت جمعی؛ یعنی در کشف هویت جمعی باید دید که جامعه چه تعریفی از خود ارائه می دهد
بنابراین، هویت، گام نخست تمدن سازی است و بدون توجه به آن نمی توان به تمدن دست یافت.
یکی از مولفه های مهم تمدن سازی در ایران حضور حضرت امام رضا (ع) می باشد که باعث تمدن سازی و تقویت بنیان شیعی در ایران شد. و یکی از ابتکارات جالبی که جدود یک دهه است در کشور صورت گرفته بزرگداشت دهه کرامت است که فاصله زمانی بین میلاد کریمه اهل بیت حضرت معصومه (س) و امام رضا ( ع) می باشد. در واقع بزرگداشت صاحب دو حرم اهل بیت در مشهد و قم به عنوان شهرهای سمبلیک جهان تشیع از سوی و شهرهای تمدن ساز در ایران از سویی دیگر است .
از جمله کارکردهای دیگر بزرگداشت این دهه می توان به یادآوردی و تعمیق فرهنگ زیارت به عنوان یکی از الگوها و نمادهای هویتی ایران اسلامی نام برد.
زیارت به عنوان یک مؤلفه مهم و کلیدی در مهندسی تمدن اسلامی است که می¬تواند منشأ تولیدات و تحولات تمدنی و فرهنگی مورد توجه مهندسان فرهنگی و تمدن اسلامی قرار می¬دهد.که در این راستا لازم است با عنایت به الزامات مهندسی فرهنگ دینی و مهندسی تمدن اسلامی ترجمان جدیدی از مفاهیم زیارت صورت گرفته و در قالب زیارت نمود توحید ، نمود ولایت ، نمود عقلانیت و نمود معنوی مطرح شود. ترویج و تبیین معارف ناب رضوی ،شور و نشاط دینی،همبستگی اجتماعی و انسجام ملی،هم افزایی و مشارک،ترغیب، تقویت و حمایت از حرکت های مردمی از جمله برکات این بزرگداشت است که میتواند باعث تقویت سطح نگرش ساز و تعمیق سطح نهاد سازی هویت مذهبی مردم شود.
هدف مشترک همه انبیاء الهی و ایجاد تمدن الهی است دراین تمدن هم معنویت و اخلاق و فضیلت به معنای عبودیت و بندگی خداوند متعال، هم عقلانیت کامل و هم کارآمدی عینی اجتماعی وجود دارد.
ترکیب سه شاخصه فوق «تعالی» است وجامعه الهی جامعه ای دارای تعالی است، که رودر روی «توسعه» و شاخصه های مربوط به آن قراردارد. و باید توجه کرد که جامعه متعالی ، هویتی مستقل دارد.
– فرهنگ زیارت و مناسک مذهبی از عوامل مهم هویت¬بخشی جامعه مظهر و کانون نمادسازی دینی زمینه¬ساز تعظیم شعایر و مناسبات دینی در جامعه است: همچنین این فرهنگ از مهمترین عوامل شکل¬گیری، تقویت و تعمیق هویت¬های جمعی است و در نتیجه راهبردی مهم برای مهندسی فرهنگ دینی جامعه و در نتیجه تقویت بعد هویت دینی ماست.
– خانه پارسی که به دنبال بازفهمی هویت میهنی و دینی ایرانیان در عصر مدرن است و بازگشت به هویت در محیط خانواده به عنوان ابتدایی ترین و ظاهر ترین جلوه خانواده ایرانی رسالت خود دانسته ضمن شاد باش گفتن این دهه پر برکت به همه ایرانیان که افتخار میزبانی هشتمین اختر آسمان امامت و ولایت دارد، گرامیداشت دهه کرامت را فرصت مغتنمی در راه بازگشت به اصلات و هویت مبتنی بر فرهنگ غنی ایرانی اسلامی می داند
امید است که فرهنگ زیارت و بزرگداشت این اعیاد کانونی برای الگوسازی شده و مناسبترین شرایط را برای طراحی مجدد و بهینه¬سازی سیستم¬های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر مبنای معارف دین و در نتیجه ایجاد تغییرات سازنده در مناسبات اجتماعی بر مبنای هویت ایرانی اسلامی فراهم آورد.
رحِمَ اللّه عَبداً اَحیی اَمرَنا