اسلایدر

یادداشت با موضوع “معضل کمبود پارکینگ و راهکارهای کاهش آن”

دکتر سولماز رضایی

روزنامه آفتاب یزد – ۲۳ آذر ماه ۹۶ صفحه ۱ و ۱۲

کارکرد بهینه سیستم های حمل و نقل شهری، وابسته به وجود زیرساخت های لازم، قرارگیری مناسب اجزاء مختلف این سیستم و هماهنگی این اجزاء با یکدیگر است و مقوله پارکینگ به عنوان یکی از مهمترین عناصر حمل و نقل شهری، نقشی حیاتی در این میان دارد. پارکینگ، یکی از سه عنصر اصلی حمل و نقل شهری است و کنترل صحیح آن جزء لازمه های مدیریت ترافیکی شهر ها به حساب می آید.
یکی از مهمترین مشکلات حال حاضر کلانشهر ها مشکل کمبود محل پارک وسایل نقلیه است به صورتی که زمینه ساز به وجود آمدن بخش مهمی مشکلات دیگر مانند آلودگی هوا، آلودگی های صوتی و همچنین باعث اتلاف وقت و هزینه شهروندان می باشد. تعادل میان جمعیت و سرانه پارکینگ در شهر ها، مکان یابی نامناسب و عدم توزیع منطقی پارکینگ ها در سطح شهر، باعث به وجود آمدن پارک های حاشیه خیابانی، توقف های دوبل و سرگردانی اتومبیل ها برای پیدا کردن محل پارک و در نتیجه سبب ایجاد اختلال در رفت آمد و ایجاد ترافیک می گردد.
امروزه مشکل کمبود پارکینگ های در دسترس، معضلی بین المللی به حساب می آید که عدم توازن میان سرعت توسعه صنعت خودرو سازی و افزایش تقاضای استفاده از اتومبیل شخصی با گسترش زیرساخت های شهری و حمل و نقل عمومی، مهمترین دلایل این مسئله می باشد. در حال حاضر بیش از یک میلیارد خودرو در سراسر جهان وجود دارد که این آمار به سرعت در حال افزایش است. به عنوان مثال در پکن طی دهه گذشته تعداد خودرو های مورد استفاده ۲ برابر شده و به رقمی در حدود ۵ میلیون اتومبیل رسیده است در حالی که فضای اصولی پارک خودرو در این شهر تنها در حدود ۷۵۰ هزار عدد است. در نمونه ای دیگر در کشور هندوستان که پیش بینی می شود تا سال ۲۰۲۰ به سومین بازار بزرگ جهانی خودرو تبدیل شود، روزانه بیش از ۱۲۰۰ خودرو وارد سیستم حمل و نقلی شده و معضل کمبود پارکینگ، دغدغه ای اساسی برای مدیریت کلانشهرهای این کشور شده است.
بر اساس آمار های موجود، در کشورمان نیز در سال ۲۰۱۶ بیش از یک میلیون خودرو توسط شرکت های خوددرو سازی تولید شده که رشدی ۳۸ درصدی را نسبت به سال قبل از آن نشان می دهد در حالی که زیرساخت های حمل و نقلی کشور ظرفیت چنین پذیرشی را ندارد. چرا که بر اساس اعلام نظر کارشناسان حوزه شهرسازی و ترافیک کشور، فقط کلانشهر تهران نزدیک به یک میلیون جای پارک کم دارد. در حال حاضر بیش از ۴۰ درصد معابر در شهر های بزرگ صرف پارک حاشیه ای خودرو ها می شوند که با توجه به هزینه های فراوان ساخت و توسعه معابر شهری، خسارت بسیاری را برای شهر به همراه داشته است. در شهر تهران به طور متوسط هر خودرو ۶ درصد از زمان روزانه را در حال تردد است و ۹۴ درصد باقیمانده را ساکن و نیازمند استفاده از پارکینگ است.
علاوه بر لزوم ایجاد ساختار های اصولی برای پارکینگ های عمومی، ساختمان های مسکونی هم نقش بسزایی در کاهش میزان این معضل دارند. در آخرین طرح تفصیلی شهر تهران هم ضوابطی برای تامین پارکینگ برابر تعداد واحد های مسکونی هر ساختمان در نظر گرفته شده که صدور مجوز ساخت را منوط به تامین پارکینگ های مورد نیاز می کند. همچنین در سالیان اخیر خبرهایی مبنی بر تدوین ضوابط ساخت پارکینگ های مکانیزه شهری برای استفاده املاکی در بافت های فرسوده که به دلیل محدودیت مساحت امکان تامین حداقل پارکینگ استاندارد را ندارند مطرح گردیده اما هنوز اقدام موثری در این خصوص صورت نپذیرفته است.
امروزه در شهرهای پیشرو به لحاظ توسعه پایدار، از تکنولوژی های روز و فن آوری های نوین به جهت استفاده بهینه از فضاهای شهری در تامین فضای پارک خودرو استفاده می شود که نسبت به روش های معمول بهره وری بسیار بیشتری دارند. در این زمینه می توان به نمونه های زیر اشاره نمود:
پارکینگ های مکانیکی: که در ظاهر به پارکینگ های معمولی شباهت زیادی دارند با این تفاوت که در پارکینگ های معمولی راننده خود وظیفه پارک خودرو را به عهده دارد و مسیرهایی برای تردد خودرو ها در پارکینگ در نظر گرفته می شود در حالی که در پارکینگ های مکانیکی فرایند انتقال خودرو به محل پارک، مکانیزه بوده و از حداکثر فضای ساختمان در این زمینه استفاده می شود. در ژاپن با استفاده از این روش تا سال ۲۰۱۲ حدود یک و نیم میلیون فضای پارک خودرو در دسترس مردم قرار گرفت.
پارکینگ های مکانیکی پیش ساخته: که در زمین هایی با مساحت کم و حتی در ابعادی نا متقارن، امکان پارک تعداد مشخصی خودرو را در ساختاری چرخ و فلکی فراهم می کند.
تکنولوژی هوشمند اطلاعات جای پارک خودرو: در این سیستم که می توان به عنوان یکی از موثرترین راهبردهای مدیریت ترافیک در نظر گرفت، اطلاعات لحظه ای از تعداد فضاهای موجود جهت پارک در خیابان ها و نیز فضاهای موجود در پارکینگ های عمومی با استفاده از تکنولوژی هایی مانند اینترنت اشیاء جمع آوری و بهترین گزینه های موجود بر اساس میزان مسافت از خودرو از طریق فناوری های مختلف ارتباطی به رانندگان اعلام می شود. چنین سیستمی نتایج مثبتی از قبیل کاهش سوخت مصرفی خودروها، کاهش زمان های تلف شده، کاهش استرس های ناشی از رانندگی، روان تر شدن ترافیک معابر و بسیاری موارد دیگر را به دنبال خواهد داشت.