برگزیده ها

یادداشت با موضوع “نقدی به نحوه اطلاع رسانی درباره ابعاد طرح ترافیک جدید”
دکتر سولماز رضایی
روزنامه دنیای اقتصاد – ۲۰ دی ماه ٩۶ – صفحه ۷

اجرای پروژه ها و طرح های خرد و کلان شهری با توجه به ارتباط مستقیم با نوع و کیفیت زندگی شهروندان، از سرعت اثرگذاری بالاتری نسبت به بسیاری از پروژه های ملی برخوردار است. بنابراین اطلاع رسانی دقیق، به موقع و عاری از هرگونه ابهام و نیز بیان چگونگی در نظر گرفته شدن دغدغه های شهروندان در فرایند برنامه ریزی ها و تصمیم‌گیری‌های مرتبط با پروژه های شهری توسط مسئولان ضروری است. یکی از مواردی که در روزهای اخیر توسط رسانه های مختلف پوشش خبری زیادی یافته است بحث طرح جدید ترافیک شهر تهران است. طرحی که بر اساس آن مقرر است هر یک از صاحبان خودروها یک حساب کاربری اختصاصی داشته و با شارژ ریالی آن بر اساس زمان ورود و خروج به محدوده طرح ترافیک هزینه آن را که با توجه به تقسیم بندی انجام شده در بازه های زمانی مشخص، متفاوت است، خواهند پرداخت. هدف این نوشته بیان نقاط قوت و ضعف طرح اعلام شده نیست چرا که بسیاری از کارشناسان ذیربط به این موضوع پرداخته و خواهند پرداخت اما آنچه در این میان مغفول مانده است توجه به چگونگی اطلاع رسانی در این خصوص به ذینفعان اصلی طرح جدید ترافیک شهر تهران یعنی شهروندان است. با کمی دقت در نمونه های مرتبط با این موضوع می توان به نتایج جالب توجهی دست یافت. در تاریخ ۶ دی ماه علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در مصاحبه ای اعلام نمود: «با توجه به محدودیت زمانی موجود احتمالا این طرح برای سال آینده اجرایی نخواهد شد» و همچنین بیان داشت: «احتمال می رود این طرح در چند فاز زمانی اجرایی شود تا زیرساخت‌های لازم در این خصوص فراهم گردد». از طرفی در تاریخ ۱۰ دی ماه پور سیدآقایی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران ضمن بیان جزئیات طرح جدید ترافیک شهر تهران تصریح نمود: «این طرح از ۱۵ فروردین ماه سال ۹۷ با همکاری شهرداری و پلیس راهور تهران اجرایی خواهد شد». همچنین اعلام داشت: «زیر ساخت‌های لازم برای این کار فراهم شده است». سردار محمد رضا مهماندار، رئیس پلیس راهور تهران نیز در تاریخ ۱۱ دی ماه طی مصاحبه ای اعلام نمود: «از نظر ما این طرح هنوز ابهاماتی دارد» و اجرایی شدن آن را منوط به کارشناسی شدن توسط پلیس و طی شدن مراحل دریافت مصوبات آن دانست. وی همچنین از احتمال اجرایی نشدن آن به دلیل فرصت کم موجود تا سال آینده خبر داد. با تمام این اوصاف در تاریخ ۱۳ دی ماه پور مختار، یکی از اعضای کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی ضمن بیان انتقاداتی در خصوص این طرح اعلام کرد: «مجلس اجازه اجرایی شدن این طرح را به شهرداری نخواهد داد و با قانونگذاری جلوی این کار را خواهیم گرفت». اکنون با توجه به این اظهارات سوالاتی مطرح می شود:
۱- آیا پروتکلی مشخص برای رسانه ای شدن تصمیمات مسئولین وجود دارد تا شهروندان به واسطه اظهارات متناقض ایشان دچار سردرگمی برای آنچه به واسطه ی اجرای پروژه های شهری در انتظارشان است، نشوند؟ آیا کسی پاسخگویی بار منفی روانی تحمیلی و نیز کاهش اعتماد عمومی مردم به مسئولان به خاطر عدم هماهنگی در اطلاع رسانی صحیح خواهد بود؟
۲- حاکمیت و مشارکت مردم در امور و برنامه ریزی های شهری از کدام مسیر می‌بایست اعمال شود؟ از طریق دولت های محلی یا نهادی مانند مجلس شورای اسلامی؟ در حالی که هر دو برآمده از رای مستقیم شهروندان هستند.
۳- اگر در سیر بررسی ها و برنامه ریزی های شهری ظرفیت و یا ضرورتی برای اعمال نظر نهادهایی دیگر و نیز محلی برای تشخیص آنچه در چنین پروژه هایی برای شهروندان به عدالت و صواب نزدیکتر است، وجود دارد چرا در ضوابط موجود چنین ضرورتی نادیده گرفته شده است؟ و چرا این اختلافات بنیادین پس از صرف هزینه های زمانی و مالی برای برگزاری جلسات کارشناسی در مراحل پایانی بررسی‌ها بروز و ظهور پیدا می کند؟ آیا نمی‌توان این اختلافات را در خلال برگزاری جلسات حل نمود؟
سولماز رضایی
دکترای برنامه ریزی شهری