ارزیابی تاثیرپذیری حس تعلق شهروندی از حس مکان با تاکید بر مولفه معنایی آن (نمونه موردی: شهر جدید پردیس)

ارزیابی تاثیرپذیری حس تعلق شهروندی از حس مکان با تاکید بر مولفه معنایی آن

(نمونه موردی: شهر جدید پردیس)[۱]

گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

نویسندگان:

1. مجتبی رفیعیان – دانشیار دانشگاه تربیت مدرس تهران (استاد راهنما)
2. دکتر عباس ارغان – استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری-واحد سمنان (استاد مشاور)
3. سولماز رضایی – دانشجوی مقطع دکترای رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری

چکیده

امروزه فرآیند توسعه شهرها بیش از پیش به سوی ابعاد کالبدی تمایل یافته و در مقابل انسان و ویژگی­های او رنگ باخته­اند. نتیجه این امر گسستگی رابطه انسان با مکان وی به صورت خاص و شهر به صورت عام است. بدین ترتیب شهروند خود را هرچه کمتر جزئی از شهر برشمرده و تعلقی به آن احساس نمی­کند، رخدادی که نتایج آن طیفی از مشکلاتی چون کاهش مسئولیت­پذیری در قبال رخدادهای پیرامونی با تاکید بر زوال امنیت شهری تا بحران­های اجتماعی از جمله بحران هویت را در بر می­گیرد. مقاله حاضر با هدف ارزیابی تاثیرپذیری حس تعلق شهروندی مشتمل بر حس تعلق مکانی و حس تعلق اجتماعی از حس مکان با تاکید بر مولفه معنایی آن به عنوان یک پژوهش شهری- راهبردی با اتخاذ شیوه توصیفی و مردم نگاری تدوین شده است. شاخص­های پژوهش برمبنای مطالعات کتابخانه­ای و اسنادی به کمک پرسشنامه طراحی شده در طیف لیکرت با بهره­گیری از آزمون آماری تی در نرم­افزار SPSS و روش تحلیل سلسله­مراتبی AHP به صورت موردی در شهر جدید پردیس مورد بررسی قرار گرفته­اند. نتایج نشان می­دهد که معنای مکان متاثر از شاخص­های تعاملات اجتماعی در مکان، ویژگی­های فردی، ساختارهای ذهنی و فرهنگ بر شکل­گیری حس مکان مشتمل بر شاخص­های حضورپذیری، رضایتمندی و دلبستگی دخالت دارد. همچنین حس مکان خود بر ارتقای حس تعلق مکانی شهروندان متاثر از پیوندهای سکونتی، پیوندهای خانوادگی و پیوندهای فعالیتی و نیز حس تعلق اجتماعی ناشی از روابط فردی و گروهی، عضویت در گروه و فعالیت تاثیرگذار می­باشد. بدین ترتیب طراحی و برنامه­ریزی شهری با اتخاذ رویکردهای انسانی به شهر و تلاش در راستای بهبود روابط شهروندان با مکان به عنوان مظروفی که کالبد و فعالیت را در خود می­پذیرد، می­تواند بر قدرتمندسازی رابطه این همانی شهروند با مکان و در نهایت میزان تعلق و دلبستگی آنان به شهر اثرگذاری قابل توجهی داشته باشد.

واژگان کلیدی: مکان، معنای مکان، حس مکان، تعلق مکانی، تعلق اجتماعی.

[۱] این مقاله برگرفته از پایان نامه دکتری خانم سولماز رضایی دانشجوی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران به راهنمایی دکتر مجتبی رفیعیان می باشد.

متن کامل مقاله در لینک زیر:

ارزیابی تاثیرپذیری حس تعلق شهروندی از حس مکان با تاکید بر مولفه معنایی آن